نقد و بررسی واقفان دارالخلافه در نشست عصر تهران

به گزارش تهران رسانه ؛ همزمان با هفته کتاب دهمین نشست از سری نشست ھای «عصر تھران» با ھدف شناخت و بررسی مطالعات و پژوھش ھا در حوزه فرھنگی و اجتماعی شھر تھران، در اداره فرھنگ و ارشاد اسلامی شھر تھران، با موضوع معرفی، نقد و بررسی کتاب های واقفان دارالخلافه و مساجد دارالخلافه نوشته آقای بھنام بهزاد یعقوبی با حضور نویسنده و اساتید تھران پژوه از جمله دکتر پروانه شاه حسینی ، دکتر غلامحسین تکمیل همایون ، مهندس پرویز طلایی، داریوش شھبازی و جمعی از علاقمندان به مباحث تھران پژوھی برگزار گردید.

بنابر این گزارش، عصر روز دو شنبه 28 آبان ماه در ابتدای این نشست فیلم کوتاھی از آثار تهیه شده توسط آقای یعقوبی درخصوص مساجد بازار تهران  با نام نگینهای سبز بازار به نمایش گذاشته شد و پس از خوش آمد گویی سید علی اصغر رفعت حقیقی ، رئیس اداره فرھنگ و ارشاد اسلامی شھر تھران، بنا به دعوت مجری برنامه بهزاد یعقوبی نویسنده کتب و تهیه کننده فیلم ابتدا در خصوص ساخت فیلم  توضیحاتی ارائه داد و در ادامه به بیان مراحل کار و ویژگیهای کتب تالیفیش پرداخت، یعقوبی  در خصوص فیلمش گفت این فیلم با همکاری شبکه دوم سیما ساخته شده و در جشنواره سینما حقیقت نامزد دریافت جایزه گردیده است. وی مشکلات فیلمبرداری هوایی از جمله کسب مجوز از نهادهای مختلف را از دشواریهای کار دانست.

نویسنده مجموعه کتب گنجنامه دارالخلافه با بیان سابقه  و مشکلات وقف پژوهی  گفت: متاسفانه دسترسی پژوهشگران به اسناد وقفی بسیار دشوار و محدود است لذا ما علاوه بر درج برخی از اسناد در این کتاب تصاویر بیش از 2400 سند وقفی تهران را در مجموعه کافه کتاب دارالخلافه در دسترس پژوهشگران قرار داده ایم.

وی واقفان شهر تهران را بیش از 1100 نفر دانست که بیشترین آنها مربوط به دوره قاجار است که طیف وسیعی از جامعه از شاهان و درباریان تا افراد خرد کوچه و بازار را شامل می شود. وی در ادامه خواستار پاسخ به این سوال شد که چرا در دوران اخیر مردم کمتر به وقف علاقه نشان می دهند.

یعقوبی در ادامه مثالهایی از نحوه وقف و نیت واقفان را یادآور شد از جمله خانه ای که در بازار وقف می شود تا به یاری تجار ورشسکته بازار باشد. وی اهمیت اقتصادی موقوفات را با اهمیت دانست و اعلام کرد تنها در بازار تهران حدود شصت هزار واحد صنفی وجود دارد که 15000 واحد آن وقفی است.

در ادامه این نشست خانم دکتر پروانه شاه حسینی  مولف کتاب وقف شناسی تهران با اذعان به مشکلاتی که در حوزه اسناد وقفی برای پژوهشگران وجود دارد با اشاره به اهمیت نشر کتاب واقفان دارالخلافه برخی از اشکالات کتاب را مشخص نکردن مقطع تاریخی پژوهش در کتاب، عدم درج ارجاعات به منابع در متن کتاب ، لزوم درج نقشه های کنونی در کنار نقشه های قدیم موقوفات و برخی ایرادات مرتبط با عناوین و مقدمات کتاب دانست

دکتر شاه حسینی یکی از مهمترین دلایل چرایی کاهش وقف در دهه های اخیر را  ناشی از وظیفه مند شدن دولت ها دانست و گفت در حکومتهای سلطنتی سنتی ایران حکومت ها وظیفه ای در قبال فعالیتهای آبادانی شهرها و روستاها و فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی نداشتند ولی با توجه به انتظارات و روحیات شخصی اقدامات عمرانی و هزینه های اجتماعی به نام حکام و به شکل وقف انجام میشد و مردم نیز با توجه به نیازهای محل سکونتشان یا در جهت اهداف دینی اقدام به وقف اموال خود می کردند. اما در دهه های اخیر که دولت ها موظف به انجام فعالیت و پرداخت هزینه بابت اقدامات عمرانی و فعالیتهای اجتماعی شده اند مردم نیز کمتر در عرصه وقف حضور یافته اند.

در بخش دیگری از جلسه  دکتر غلامحسین تکمیل همایون تهران پژوه و مسئول کتابخانه تخصصی تهران شناسی با تشکر از یعقوبی که با هزینه شخصی و علیرغم فعالیتهای اقتصادی دست به تدوین این مجموعه کتاب زده است در خصوص کتاب مساجد دارالخلافه توجه به درج نمایه در پایان کتاب و جامعیت کتاب را از محاسن ان دانست و توجه به درج ارجاعات در متن و مستند کردن ارقام و اعداد و مطالب کتاب را در ویرایش های بعدی خواستار شد.

در بخش پایانی جلسه یعقوبی به برخی از ایرادات کتاب پاسخ داد همچنین بها الدین بنی طبا که علاوه بر همکاری در پژوهش وظیفه عکاسی و طراحی هنری کتب را بر عهده داشته است توضیحاتی در خصوص نحوه پژوهش به حضار ارائه کرد. در پایان این جلسه نیز لوح یادبود دهمین نشت به خانم دکتر شاه حسینی و بهزاد یعقوبی اهدا گردید.