تهدیدها و فرصت های سازمان نظام مهندسی ساختمان

به گزارش تهران رسانه ؛ در آستانه انتخابات دهمین دوره انتخابات هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان ها در کشور هستیم. می توان گفت که سه دهه از تاسیس و بنیان گذاری سازمان نظام مهندسی کشور که عهده دار کنترل ساختمان و ساخت و ساز در کشور می باشد، گذشته است. حال این پرسش برای اذهان همه مهندسان در کشور بوجود آمده است که جایگاه سازمان های نظام مهندسی کشور در کنترل ساختمان ها کجاست؟ و بعد از 30 سال تجربه در حال حاضر در کدام سکو ایستاده است و آیا تقریبا یک میلیون عضو این سازمان بزرگ کشور از کارآمدی این سازمان نظام مهندسی ساختمان رضایت دارند؟ آیا سازمان نظام مهندسی ساختمان بعد از 30 سال توانسته است در کنترل ساختمان و رعایت مقررات ملی ساختمان در ساخت و سازهای شهری گامی استوار و موثر بردارد؟ جایگاه مهندسان و معیشت مهندسان در حال حاضر در چه حالی است؟ جواب همه این سوال ها بعد از 30 سال تجربه، انتظار می رود که مسیری رو به توسعه و پایدار در جامعه مهندسی و ساخت و ساز کشور پیدا کرده باشد و مشکلات مرتفع شده باشد. با این حال در گفتگویی با مهندس محمد سعید محلوجی که با یک رزومه قابل قبول، اولین بار نامزد رشته تاسیسات برقی این دوره استان تهران شده است، تلاش شده تا چالش ها، تهدید و فرصت های سازمان نظام مهندسی نقد و بررسی شود.
مهندس محلوجی در ابتدای این گفتگو تاکید کرد، نگاه به ساختارها در سازمان ها بر اساس نگرش سیستمی می بایست پایه گذاری گردد. وی در ادامه یادآور شد نظام مهندسی و کنترل نظام ساختمان، تنها نظام فنی و مهندسی در کشور است که از مرحله تعریف پروژه، انتخاب مهندس و یا مهندسان طراح تا مرحله بهره برداری در بخش ساختمان در ایران وجود دارد.
بر اساس ماده 4 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، طراحی ساختمان و انجام فعالیت های مهندسی در ساختمان باید توسط مهندسان دارای پروانه ساختمانی انجام شود و کنترل ساختمان نیز باید توسط شهرداری ها انجام شود. بنابراین در نظام مهندسی ساختمان، فعالیت های مهندسی شامل طراحی، اجرا، نظارت، بازرسی، آزمایشگاه های مهندسی و غیره باید توسط مهندس دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی انجام شود. البته عناصر دیگر در نظام مهندسی و کنترل ساختمان، شهرداری و وزارت مسکن و راه و شهرسازی هستند که وظایف قانونی خود را دارند. وظیفه سازمان نظام مهندسی ساختمان استان ها هم هماهنگی امور مهندسان، کمک به دولت و شهرداری ها در حسن اجرای مقررات ملی ساختمان و ضوابط معماری و شهرسازی و هم چنین رسیدگی به تخلفات انتظامی مهندسان است. یعنی این سازمان ها نسبت به پذیرش عضویت مهندسان در سازمان، آموزش و ارتقای سطح دانش و مهارت مهندسان، دادن بازخورد به مراجع تدوین مقررات ملی ساختمان در باره نقاط قوت و ضعف مقررات و هم چنین همکاری با دولت و شهرداری ها در فرایندهای طراحی، اجرا و نظارت ساختمان و بررسی تخلفات احتمالی مهندسان اقدام می کنند.
بنابراین در قانون در ارتباط با نظام مهندسی و کنترل ساختمان، چهار رکن مهندس، کنترل کننده (شهرداری ها)، وضع کننده مقررات و داور (دولت یا همان وزارت مسکن و راه و شهرسازی)، تنظیم کننده امور حرفه ای مهندسان (سازمان های نظام مهندسی ساختمان استان ها) تعریف شده و وجود دارند. اما چرا این سیستم که کم و بیش در تمام دنیا وجود دارد در ساختار نظام فنی و مهندسی کشور دیده نمی شود؟

دو نقشه ای بودن ساختمان ها آفت فساد در نظارت
وی با بیان اینکه در سطح کشوری، ما در هر شهری یک طرح تفصیلی داریم که متاسفانه رعایت نمی شود، یعنی مهندس بر اساس طرح تفصیلی یک دستور نقشه ای دریافت می کند، اما آن دستور نقشه اولیه هرگز اجرایی نمی شود و در عمل سطح اشغال، تعداد طبقات و اساسا طراحی تغییر می کند. وقتی که طراحی عوض شد، نظارت معنی ندارد، لذا مهندس ناظر باید عدم کفایت نقشه زده تا مرجع صدور پروانه و سازمان نظام مهندسی ساختمان نقشه جدید را تایید کنند که در عمل این تفاق نمی افتد. بنابراین این مشکل باید از اساس درست شود و ساختمان ها بر اساس نقشه اول تا پایان کار بنا شوند. این موضوع را ما باید جا بیندازیم و شهرداری ها باید بپذیرند، اگر قرار است عوارض ناشی از تخلف را چندین برابر بگیرند از همان ابتدای کار دریافت کنند.
وی تاکید کرد: تخلفات از آنجا شروع می شود که مهندس بنا دارد گزارش را شروع کند، اما می بیند نقشه ای که به او داده شده با نقشه ای که در حال اجراست فرق دارد، مهندس ناظر هم گزارش تخلف به شهرداری ارایه می دهد و شهرداری هم برایش جا افتاده است که آن نقشه ای که در حال اجراست صحیح است نه آن چیزی که قبلا آمده است. اگرچه شهرداری ها با ایجاد این بستر نگاه درآمدی در کمیسیون ماده 100 شهرداری دارند اما همه می دانیم که برای کسب درآمد شهرداری نگاه توسعه پایدار می بایست زیربنای ساختارهای کسب درآمد های مالی باشد نه تراکم فروشی و تخلفات شهری در کمیسیون ماده 100. متاسفانه ما با این مشکلات در سراسر کشور مواجه هستیم و باید به صورت ریشه ای این مشکل رفع شود و نباید شرایط به سمتی برود که شان و جایگاه مهندسان پایین بیاید

چند هزار میلیاردتومان گردش مالی سازمان نظام مهندسی ساختمان.
سازمان های نظام مهندسی 5 درصد از حق الزحمه مهندسانی که معرفی می کند را دریافت می کنند که مجموع این درصدها رقم زیادی است و گردش مالی بسیار زیادی را برای سازمان نظام مهندسی که سازمان حرفه ای است، رقم زده است. این 5 درصدها اگر حساب شده هزینه نشود، می تواند مفاسد زیادی را در این سازمان ها ایجاد کند.
مهندس محلوجی تصریح کرد می توان با نگاه سیستمی برای مدیریت و بهره برداری صحیح از این منابع مالی در جهت رفاه مهندسان عضو سازمان نظام مهندسی و رشد و توسعه زیر ساخت های معیشتی و صدور خدمات فنی و مهندسی، بهره جست به شرطی که عزمی برای اداره و مدیریت سازمان نظام مهندسی ساختمان به صورت سیستمی موجود باشد.

طرح های تشویقی برای فرهنگ سازی الگوی مصرف انرژی
مهندس محلوجی تاکید کرد باید از مصرف کنندگان الگوهای صحیح ذخیره انرژی در ساختمان ها یعنی رعایت کنندگان الگوی مصرف انرژی مطابق با مبحث نوزده مقررات ملی ساختمان، حمایت شود و در ازای مصرف صحیح و استفاده از تکنولوژی های هوشمند در مصرف انرژی، برای جلوگیری از هدررفت منابع انرژی در راستای فرهنگ سازی، دولت تخفیف های قابل توجهی در هزینه های انرژی به مصرف کنندگان بدهد.

در پایان مهندس محمد سعید محلوجی، نامزد دهمین دوره انتخابات هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران در رشته تاسیسات برقی با کد انتخاباتی ۱۷۵۰۱۸ به موارد زیر اشاره کردند:

بعضی از چالش های سازمان نظام مهندسی ساختمان:
۱ـ عدم اعتماد مهندسین به سازمان نظام مهندسی ساختمان که نشانه آن مشارکت پایین در انتخابات های قبلی است
۲ـ عدم پاسخگویی کامل هیات مدیره در مقابل تصمیمات خود
۳ـ عدم تناسب حق الزحمه با هزینه های ساخت و مسوولیت های ناظر
برنامه ها:
۱ـ تلاش در جهت اصلاح مقررات و آیین نامه های موجود
۲ـ تعیین سخنگو برای توضیح مصوبات و برنامه های هیات مدیره و بهبود دسترسی به اطلاعات و فرایندها
۳ـ توجه بیشتر به فعالیت‌های فرهنگی و ورزشی و خدماتی به اعضا و برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی
۴ـ استفاده از ظرفیت بانوان در پست های مدیریتی
۵ـ ایجاد سازوکارهای نظارتی داخلی برای مقابله با فساد