قوانین سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی

سامانه مودیان مالیاتی به منظور جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی اطلاعات مودیان مالیاتی، ایجاد شده است. قانون تعیین کرده است که شرکت‌هایی که در تاریخ‌های مشخصی فعالیت می‌کنند، موظف به اجرای قوانین سامانه مودیان و استفاده از پایانه های فروشگاهی می‌باشند.

با تصویب قانون تسهیل سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی، فراخوان‌های جدید به جای فراخوان‌های قبلی معرفی شده و هر مودی می‌بایست وظایف خاصی را برای اتصال به سامانه مودیان و ارسال صورت‌حساب الکترونیکی به این سامانه انجام دهد. در این مقاله، شرکت سینا پردازش راهنمایی جامعی را درباره قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، مراحل ثبت‌نام و ورود به سامانه مودیان مالیاتی، دریافت کد یکتا و دریافت فایل امضای الکترونیکی (CSR) ارائه می‌دهد.

سامانه مودیان، یک سامانه مدیریتی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اداره می‌شود. در این سامانه، به هر مودی یک کارپوشه اختصاص داده می‌شود. طبق قوانین، اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موظف هستند در سامانه مودیان مالیاتی ثبت‌نام کنند و اطلاعات مالیاتی خود را از طریق کارپوشه خود در این سامانه با سازمان به اشتراک بگذارند. سازمان امور مالیاتی کشور، این سامانه را جهت جلوگیری از فرار مالیاتی و کاهش نیاز به ممیزی محور مطابق قوانین سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی راه‌اندازی کرده است.

برای دسترسی به سامانه مودیان، می‌توانید به آدرس اینترنتی tp.tax.gov.ir مراجعه کنید. مشمولین باید صورت‌حساب‌های الکترونیکی خود را مطابق فراخوان‌های اعلامی در قانون تسهیل تکالیف مودیان و در اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، در موعدهای مشخص، به سامانه مودیان ارسال کنند.

برای راحتی ارسال صورت حساب ها برخی از شرکت ها اقدام به تهیه و تولید نرم افزار مودیان مالیاتی نموده اند. این نرم افزار ها به شما کمک می کند تا صورت حساب های خود را با سرعت و دقت بالاتری به سامانه ارسال کنید.

مهم ترین اصطلاحات در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان

قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، اصطلاحات جدید در حوزه مالیاتی را معرفی کرده است. به منظور درک کامل قانون جدید پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان و اجرای بهتر قوانین، در ابتدا باید با تعاریف جدید و مهمی که در این قانون ارائه شده است، آشنا شوید. در این مقاله، ما به بررسی مهم‌ترین اصطلاحات قانون سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی خواهیم پرداخت.

سامانه مودیان؛ راهی مطمئن برای تبادل اطلاعات مالیاتی با سازمان

در ابتدای مقاله، توضیحات جامعی درباره سامانه مودیان ارائه شده است. به طور کلی، سامانه مودیان دارای چهار ویژگی اساسی است:

1. تحت مدیریت سازمان مالیاتی قرار دارد.

2. برای هر مودی مالیاتی، یک کارپوشه به وجود می‌آید.

3. به وسیله یک حافظه مالیاتی، به سامانه مودیان متصل می‌شود.

4. عملیات ثبت، صدور و استعلام صورتحساب در آن انجام می‌شود.

در واقع، اشخاص مودی مالیاتی موظف هستند تا صورتحساب‌ها و اظهارنامه‌های مالیاتی خود را از طریق این سامانه ارسال و در آن ثبت‌نام کنند.

پایانه‌های فروشگاهی

پایانه‌های فروشگاهی، اصطلاح دیگری است که در عنوان قوانین سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی به آن اشاره شده است. هر دستگاهی که دارای سه ویژگی زیر باشد، به عنوان یک پایانه فروشگاهی شناخته می‌شود:

1. اتصال به شبکه‌های پرداخت رسمی کشور.

2. اتصال به سامانه مودیان.

3. صدور صورتحساب‌های الکترونیکی.

رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (POS)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیله دیگری که به شبکه‌های پرداخت وصل می‌شود، در دسته پایانه‌های فروشگاهی قرار می‌گیرد.

صورتحساب الکترونیکی

در قانون جدید سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی، اصطلاح مهم دیگری که به طرز چشمگیری تکرار شده، مربوط به صورتحساب‌های الکترونیکی است. در این صورتحساب‌ها، یک شماره منحصربه‌فرد مالیاتی ثبت شده است که در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود. صورتحساب‌های الکترونیکی فرمت یکسانی ندارند؛ بلکه اقلام اطلاعاتی و مشخصات آن‌ها بسته به نوع کسب‌وکار متفاوت است.

الگوی صورتحساب الکترونیکی نوع سوم، همان رسید یا گزارش الکترونیکی دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت الکترونیکی با شماره منحصربه‌فرد مالیاتی است.

حافظه مالیاتی

حافظه مالیاتی به عنوان یک نوع حافظه الکترونیکی استفاده می‌شود که برای ثبت و نگهداری اطلاعات صورتحساب و انتقال اطلاعات به سامانه مودیان استفاده می‌شود.

حافظه مالیاتی تحت نظارت سازمان امور مالیاتی کشور قرار دارد و توسط اشخاص مودی برای ثبت صورتحساب‌های الکترونیکی استفاده می‌شود. هر حافظه مالیاتی دارای یک شناسه یکتا است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور برای آن تعیین می‌شود.

شماره منحصر‌به‌فرد مالیاتی

شماره منحصربه‌فرد مالیاتی، یک شماره ۲۲ کاراکتری است که به هر صورتحساب الکترونیکی، اختصاص داده می‌شود. اعداد صورتحساب الکترونیکی به ترتیب از چپ به راست به ۴ بخش تقسیم می‌شود:

- شش کاراکتر اول: شناسه حافظه مالیاتی.

- پنج کاراکتر بعدی: تاریخ صورتحساب.

- ده کاراکتر بعدی: سریال صورتحساب.

- کاراکتر آخر: رقم کنترلی.

در صورتی که نیاز به اصلاح یا ابطال یک صورتحساب داشته باشید، برای انجام این کار به شماره منحصربه‌فرد مالیاتی نیاز خواهید داشت.

شرکت معتمد سامانه مودیان

شرکت‌های معتمد سامانه مودیان، شرکت‌های حقوقی که توسط سازمان امور مالیاتی تأیید شده‌اند و مسئولیت ارسال صورتحساب الکترونیکی به مودیان مالیاتی را بر عهده دارند. این شرکت‌ها می‌بایست آموزش‌ها و تجهیزات لازم را فراهم کنند.

خدمات اصلی که شرکت‌های معتمد باید به مودیان مالیاتی ارائه دهند عبارتند از:

- صدور صورتحساب الکترونیکی

- ثبت معاملات در سامانه مودیان

- ارائه مشاوره‌های فنی

- دریافت استعلام از سامانه مودیان

شرکت‌های معتمد به سه نوع تقسیم می‌شوند و هر یک وظایف خاصی را بر عهده دارند. این وظایف شامل راه‌اندازی پایانه‌های فروشگاهی، آموزش حقوق و تکالیف قانونی، و مشاوره مالیاتی می‌باشد.

شرکت های معتمد نوع اول

شرکت‌های معتمد سامانه مودیان مسئولیت راه‌اندازی پایانه‌های فروشگاهی و حافظه مالیاتی را بر عهده دارند. همچنین، آموزش استفاده از پایانه‌های فروشگاهی نیز از وظایف این شرکت‌ها می‌باشد.

شرکت‌های معتمد نوع دوم

مهم‌ترین وظایف شرکت‌های معتمد سامانه مودیان عبارتند از:

1. آموزش حقوق و تکالیف قانونی مودیان: این شرکت‌ها مسئولیت آموزش مودیان در خصوص حقوق و تکالیف قانونی آنها را دارند. این شامل آشنایی مودیان با قوانین و مقررات مالیاتی و اجرای صحیح آنها است.

2. آموزش مقررات صدور صورتحساب الکترونیکی: این شرکت‌ها باید مودیان را با مقررات و تکنیک‌های صدور صورتحساب الکترونیکی آشنا کنند که شامل فرآیند صدور صورتحساب، استفاده از حافظه مالیاتی و انتقال اطلاعات به سامانه مودیان است.

3. احراز تسلط مودیان در خصوص حقوق و تکالیف قانونی: این شرکت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که مودیان به درستی و به‌طور کامل با حقوق و تکالیف قانونی خود آشنا هستند و آنها را به درستی اجرا می‌کنند.

4. احراز تسلط مودیان در خصوص مقررات صدور صورتحساب الکترونیکی: این شرکت‌ها باید مودیان را در استفاده صحیح از پایانه‌های فروشگاهی و حافظه مالیاتی و اجرای صحیح مقررات صدور صورتحساب الکترونیکی آموزش دهند.

شرکت های معتمد نوع سوم

شرکت‌های معتمد نوع سوم در واقع مسئولیت‌های محدودتری درباره قوانین پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان دارند. مهمترین وظایف این شرکت‌ها عبارتند از:

1. تهیه صورتهای مالی: این شرکت‌ها مسئولیت تهیه صورتهای مالی مربوط به مودیان را بر عهده دارند. این شامل تهیه و تنظیم صورت‌های مالی مطابق با قوانین و مقررات مالیاتی می‌شود.

2. حسابرسی مالی: شرکت‌های معتمد نوع سوم مسئولیت حسابرسی مالی مودیان را بر عهده دارند. آنها بررسی دقیقی از صورتهای مالی مودیان انجام می‌دهند و صحت و درستی آنها را تأیید می‌کنند.

3. مشاوره فنی و غیر عملیاتی: این شرکت‌ها به مودیان مشاوره فنی و غیر عملیاتی ارائه می‌دهند که شامل مشاوره درباره بهبود فرآیندها، استفاده از تکنولوژی‌های مناسب و بهره‌وری بیشتر است.

4. مشاوره مالیاتی: شرکت‌های معتمد نوع سوم نیز مشاوره مالیاتی به مودیان ارائه می‌دهند. آنها به مودیان در مورد مسائل مالیاتی، تعهدات مالیاتی و بهره‌وری مالی کمک می‌کنند.

مشمولین قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان

مشمولان قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان به‌طور کامل توسط بند ج ماده ۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان تعریف شده‌اند. این شامل کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی است که مشمول فصل‌های ۴ و ۵ باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۶۶/۱۲/۳ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن هستند. در این قانون، واژه "مودی" به معنای اشخاص مشمول است، مگر اینکه خلاف آن تصریح شده باشد.

به طور ساده، اشخاص مشمول ثبت نام در سامانه مودیان شامل دو دسته هستند: مشاغل و شرکت‌ها. مشاغل شامل تمام افرادی است که به عنوان صاحب کسب و کار فعالیت می‌کنند و شرکت یا مؤسسه‌ای ندارند. دسته دوم، یعنی شرکت‌های مشمول اجرای قانون سامانه مودیان، شامل تمام اشخاص حقوقی است که شرکت یا مؤسسه‌ای را ثبت کرده و کد اقتصادی یا شناسه ملی دریافت کرده‌اند. بنابراین، همه اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول قانون سامانه مودیان هستند.

تغییرات قانون سامانه مودیان در راستای قانون تسهیل

با تصویب قانون تسهیل سامانه مودیان، تغییرات قابل توجهی در تکالیف قانونی مربوط به سامانه مودیان رخ داده است. در ادامه، مهم‌ترین تغییرات ناشی از قانون تسهیل را بررسی خواهیم کرد:

1. تغییر در تاریخ فراخوان‌ها

با تصویب قانون تسهیل سامانه مودیان، تاریخ فراخوان‌های ثبت‌نام و عضویت در سامانه مودیان تغییر کرده است. از اول مهرماه 1402، تمام اشخاص حقوقی مشمول عضویت در سامانه مودیان و انجام تکالیف قانونی شده‌اند. همچنین، از اول دی‌ماه 1402، تمام صاحبان مشاغل نیز مشمول عضویت در سامانه مودیان و انجام تکالیف قانونی شده‌اند.

2. تکلیف صدور صورت‌حساب الکترونیکی

در بخش گروه‌بندی صاحبان مشاغل، به این نکته اشاره کردیم که صاحبان مشاغل بر اساس دو مؤلفه "نوع" و "حجم" فعالیت، گروه‌بندی می‌شوند. بنابراین، اشخاص حقیقی موظف به ارسال صورت‌حساب الکترونیکی از اول دی‌ماه 1402 به شرح زیر هستند:

• کلیه صاحبان مشاغلی که حجم فروش خالص کالا و خدمات آنها در سال 1402 تا پایان شهریور ماه بیش از 180 میلیارد ریال بوده است.

• اشخاص حقیقی موضوع جزء 2 بند ط تبصره 6 قانون بودجه سال 1402، با هر میزان فروش کالا و خدمات سالانه.

• عرضه‌کنندگان کالا و خدمات مرتبط با طلا، جواهر و پلاتین با هر میزان فروش کالا و خدمات.

• فروشندگان مواد معدنی به واحد‌های فراوری مواد معدنی موضوع بند م تبصره 7 قانون بودجه سال 1402 با هر میزان فروش.

در صورت عدم رعایت این قانون، اشخاص مشمول صدور صورت‌حساب الکترونیکی ممکن است مورد جرایم مالیاتی قرار گیرند. بنابراین، اشخاص حقیقی موظفند گواهی امضای الکترونیک خود را از مراکز میانی خصوصی دریافت کنند.

جرائم اجرا نکردن قانون جدید سامانه مودیان

قانون‌گذار برای اطمینان حاصل کردن از اجرای قانون جدید سامانه مودیان، جرائم سنگینی برای عدم رعایت آن در نظر گرفته است. در صورتی که مودیان یکی از تخلفات زیر را مرتکب شوند، باید جریمه‌ای برابر با ۱۰ درصد مبلغ فروش یا ۲۰ میلیون ریال (هرکدامی که بیشتر باشد) پرداخت کنند:

1. عدم عضویت در سامانه مودیان

2. عدم استفاده از پایانه فروشگاهی

3. عدم استفاده از حافظه مالیاتی

4. استفاده از حافظه مالیاتی دیگران برای خود

5. استفاده از حافظه مالیاتی خود برای دیگران

6. عدم اعلام شماره‌حساب‌های بانکی واحد اقتصادی برای گردش مالی

همچنین، در صورت عدم تحویل صورتحساب چاپی به خریدار یا مخدوش کردن آن، مودی باید جریمه‌ای برابر با ۲ درصد فروش یا ۲۰ میلیون ریال (هرکدامی که بیشتر باشد) پرداخت کند.

لازم به ذکر است که ارقام مربوط به این جرایم با توجه به تورم سالانه، هر سال توسط سازمان امور مالیاتی تجدید و اعلام می‌شود. همچنین، سازمان امور مالیاتی نمی‌تواند 50% از این جرایم را مشمول بخشودگی کند، با این حال قانون تسهیل تکالیف مودیان اختیار بخشودگی 100% جرایم ماده 22 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را با رعایت ماده 191 قانون مالیات‌های مستقیم به سازمان امور مالیاتی واگذار کرده است.