چگونه بفهمیم کمبود ویتامین داریم؟

یک آزمایش خون میتواند به شما اطلاعاتی در خصوص میزان ویتامین و پروتئین موجود در بدن شما بدهد. با این وجود قبل از مراجعه به آزمایشگاه علایمی وجود دارد که از طریق آنها میتوانید کمبود ویتامین در بدن تان را متوجه بشوید.در این مقاله کمک تان خواهیم کرد تا با رایج ترین نشانه های کمبود ویتامین آشنا شوید.

علایم کمبود ویتامین در بدن

هر یک از ویتامین ها عملکرد منحصر به فردی در بدن دارند و از منبع مشخصی به دست می آیند. به طور مختصر میتوان علایم کمبود هر یک از ویتامین ها را به شکل زیر عنوان کرد:

علایم کمبود ویتامین A:

اختلالات چشمی در بین شناخته شده ترین مشکلات ناشی از کمبود ویتامین آ قرار دارند. کمبود این ویتامین میتواند منجر به خشکی چشم، شب کوری، خستگی چشم، نابینایی یا از بین رفتن قرنیه شود که به آن لکه های بیتو هم می گویند. همچنین یکی از اولین علائم کمبود ویتامین آ عدم تشکیل اشک است که باید آن را بسیار جدی بگیرید.

علائم کمبود ویتامین B1:

کمبود ویتامین B1 علايمی دارد که از جمله مهم ترین و بارزترین آن ها میتوان به خستگی بیش از اندازه و ایجاد مشکلات روانی، از جمله عصبی شدن، سردرگمی، بی حوصلگی و از دست دادن حافظه کوتاه مدت اشاره کرد. جالب است بدانید بسیاری از افراد اصلا متوجه کمبود ویتامین در بدن خود نمی‌شوند زیرا علائم کمبود ویتامین B1 اغلب خفیف بوده و یا به علت مشغله روزمره نادیده گرفته می‌شوند.

علائم کمبود ویتامین B2:

بیشتر افراد سالمی که رژیم غذایی مناسبی دارند، ریبوفلاوین کافی دریافت می‌کنند. با این حال، افراد مسن و افراد الکلی ممکن است به دلیل رژیم غذایی نامناسب در معرض خطر کمبود این ویتامین باشند. از بارز ترین علائم کمبود ویتامین B2 میتوان به ایجاد خال و لکه‌های گوشتی روی سر، ترک و زخم های پوستی بخصوص در اطراف دهان، کند شدن رشد اشاره کرد.

علائم کمبود ویتامین B5:

کمبود ویتامین B5 بسیار نادر است اما کمبود این ویتامین با علائم خاصی خود را در بدن نشان می دهد، که شناخت این علائم خالی از لطف نیست. اصلی ترین علائم کمبود این ویتامین به طور خلاصه عبارت اند از: تشنج، شکاف و ترک داخل دهان، خستگی،افزایش کلسترول خون و کاهش پتاسیم، بی حسی دست و پاها.

علائم کمبود ویتامین B6 و B12:

علائم کمبود این دو ویتامین بسیار باهم مشترک اند. اصلی ترین علائم کمبود این ویتامین ها عبارت اند از: کاهش وزن، افسردگی، کمبود انرژی، هموسیستئین بالا است.

علائم کمبود ویتامین C:

کمبود ویتامین ث در کشورهای توسعه یافته نسبتا نادر است اما هنوز بیش از یک نفر از هر 20 نفر را تحت‌ الشعاع قرار می دهد. از آن جایی که بدن نمی تواند ویتامین ث تولید کند یا آن را در مقادیر بالا ذخیره سازد، باید برای پیشگیری از کمبود این ویتامین آن را مرتب مصرف کنیم. ازجمله اولین علائم کمبود ویتامین ث می توان به ریزش مو، خستگی مفرط، قرمزی لثه، کبود شدن و خونریزی، درد مفصل و پوست خشک و زبر اشاره کرد.

علائم کمبود ویتامین D:

ویتامین D ویتامین بسیار مهمی است که تاثیر زیادی روی سیستم ایمنی بدن وعملکرد صحیح اندام‌ها دارد. از علائم کمبود این ویتامین میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

اضطراب، افسردگی، گرفتگی عضلات، استخوان درد، ضعف، عفونت دائم بدن.

علائم کمبود ویتامین E:

ویتامین ای یک ماده مغذی است که برای چشم، باروری و سلامت خون، مغز و پوست مهم است. همچنین این ویتامین از تخریب سلولی جلوگیری می‌کند و نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد. ضعف بینایی، تنگی نفس، خستگی و احساس سوزن‌ سوزن شدن در دست و پاها از اصلی ترین علائم کمبود این ویتامین به حساب می آید.

علائم کمبود ویتامین K:

فقر ویتامین K تقریبا در ۳۱ درصد از بزرگسالان دیده می‌شود. فقر ناشی از این ویتامین بر استخوان‌ها، مفاصل و قلب تاثیر می‌گذارد بنابراین باید نشانه‌های کمبود این ویتامین در بدن را جدی گرفت. کبودی پوست، خونریزی دستگاه گوارش و وجود خون در ادرار یا مدفوع از مهمترین علائم کمبود این ویتامین است.

علایم کلی کمبود ویتامین در بدن

حال که به طور کلی با اثرات کمبود هر یک از ویتامین ها آشنا شدیم. بهتر است به طور کلی تر به نشانه هایی اشاره کنیم که میتواند خبر از کمبود ویتامین در بدن شما بدهد. در صورت مشاهده هر یک از علایم زیر بهتر است با مشورت پزشک از مولتی ویتامین استفاده کنید.

شناخت این علائم می تواند به شما در تنظیم رژیم غذایی تان کمک موثری کند. یک رژیم غذایی متعادل و مغذی فواید زیادی دارد. از سوی دیگر، رژیم غذایی فاقد مواد مغذی ممکن است علائم ناخوشایندی ایجاد کند.

1. مو و ناخن شکننده:

عوامل مختلفی ممکن است باعث شکنندگی مو و ناخن شود. یکی از اصلی ترین آنها کمبود بیوتین است.

بیوتین که به عنوان ویتامین B7 نیز شناخته می شود، به بدن کمک می کند تا غذا را به انرژی تبدیل کند. برخی معتقد اند که کمبود بیوتین بسیار نادر است، اما در صورت بروز، سبب شکنندگی مو و ناخن، نازک شدن مو و... میشود. از دیگرعلائم کمبود بیوتین میتوان به خستگی مزمن، درد عضلانی، گرفتگی عضلات، و گزگز در دست ها و پاها اشاره کرد .

زنان باردار، افراد سیگاری یا مصرف کنندگان مشروبات الکلی و افراد مبتلا به اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون در معرض بیشترین خطر ابتلا به کمبود بیوتین هستند.همچنین استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها و برخی داروهای ضد تشنج یک عامل خطر است.

بزرگسالانی که مشکل مو و ناخن شکننده دارند بهتر است از یک مولتی ویتامین معروف استفاده نمایند.

2. زخم های دهان یا ترک در گوشه های دهان:

ضایعات داخل و اطراف دهان ممکن است تا حد زیادی با دریافت ناکافی برخی ویتامین ها یا مواد معدنی مرتبط باشد.

به عنوان مثال، زخم‌های دهانی، اغلب نتیجه کمبود آهن یا ویتامین‌های B است. جالب است بدانید در تحقیقات متعددی ثابت شده است که، حدود 28 درصد از بیماران مبتلا به زخم های دهانی کمبود ویتامین ب دارند.

علاوه بر این، وضعیتی که باعث ترک خوردن، شکافتن یا خونریزی گوشه های دهان می شود، می تواند ناشی از ترشح بیش از حد بزاق یا کم آبی بدن باشد. با این حال، ممکن است ناشی از مصرف ناکافی آهن و ویتامین های گروه B، به ویژه ریبوفلاوین باشد.

اگر این علائم را تجربه کردید، سعی کنید غذاهای زیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا ببینید آیا علائم شما بهبود می یابد یا خیر.

منابع خوب تیامین، ریبوفلاوین و پیریدوکسین عبارتند از غلات کامل، مرغ، گوشت، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، گوشت اندام، حبوبات، سبزیجات سبز، سبزیجات نشاسته ای، آجیل. علاوه بر این خرید مولتی ویتامین نیز در بهبود شما موثر است.

3) خونریزی لثه:

گاهی اوقات یک روش خشن مسواک زدن ریشه خونریزی لثه است، اما رژیم غذایی فاقد ویتامین C نیز می تواند مقصر باشد.

ویتامین C نقش مهمی در بهبود زخم و ایمنی دارد و حتی به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند و به جلوگیری از آسیب سلولی کمک می کند. بدن شما ویتامین C را به تنهایی تولید نمی کند، بنابراین تنها راه برای حفظ سطح کافی از آن از طریق رژیم غذایی سالم است. مصرف بسیار کم ویتامین C از طریق رژیم غذایی برای دوره های طولانی می تواند علائم کمبود، از جمله خونریزی لثه و حتی از دست دادن دندان را به همراه داشته باشد.

یکی دیگر از پیامدهای جدی کمبود شدید ویتامین C، اسکوربوت است که سیستم ایمنی را کاهش می دهد، ماهیچه ها و استخوان ها را ضعیف می کند و باعث می شود افراد احساس خستگی و بی حالی کنند.

سایر علائم رایج کمبود ویتامین C عبارتند از: کبودی آسان، بهبود آهسته زخم، پوست پوسته پوسته شدن خشک و خونریزی مکرر بینی.

اطمینان حاصل کنید که ویتامین C کافی را با خوردن حداقل 2 قطعه میوه و 3 تا 4 قسمت سبزیجات در روز مصرف کنید. در غیر این صورت حتما یکی از بهترین مولتی ویتامین های بازار را تهیه نمایید.

4. دید ضعیف در شب و توده های سفید روی چشم ها:

یک رژیم غذایی فاقد مواد مغذی گاهی اوقات باعث مشکلات بینایی می شود.

به عنوان مثال، مصرف کم ویتامین A اغلب با وضعیتی به نام شب کوری مرتبط است که توانایی افراد را برای دیدن در نور کم یا تاریکی کاهش می دهد. به این دلیل که ویتامین A برای تولید رودوپسین، رنگدانه‌ای که در شبکیه چشم یافت می‌شود و به شما در دید در شب کمک می‌کند، ضروری است.

یکی دیگر از علائم اولیه خشکی چشم، لکه‌های Bitot است که به صورت کمی برجسته، کف آلود و سفید رنگ روی ملتحمه یا قسمت سفید چشم ایجاد می‌شوند. زائده ها را می توان تا حد معینی از بین برد، اما تنها زمانی که کمبود ویتامین A درمان شود، به طور کامل ناپدید می شوند.

کسانی که مشکوک به کمبود ویتامین A هستند، می‌توانند غذاهای غنی از ویتامین A مانند گوشت‌، لبنیات، تخم‌مرغ، ماهی، سبزیجات با برگ‌های تیره و سبزیجات زرد-نارنجی استفاده نمایند.

جالب است بدانید بیشتر افراد باید ازمصرف مکمل های ویتامین A خودداری کنند مگر اینکه کمبود آن تشخیص داده شود. این به این دلیل است که ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی است که در صورت مصرف بیش از حد، می تواند در ذخایر چربی بدن تجمع کرده و سمی شود.

4. لکه های پوسته پوسته و شوره سر:

درماتیت سبورئیک (SB) و شوره سر بخشی ازاختلالات پوستی هستند که نواحی تولید کننده چربی بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهند و هر دو شامل خارش و پوسته پوسته شدن پوست اند. شوره سر بیشتر به پوست سر محدود می شود، در حالی که درماتیت سبورئیک می تواند در صورت، بالای سینه، زیر بغل و کشاله ران نیز ظاهر شود.

احتمال بروزاین اختلالات پوستی در 3 ماه اول زندگی، در دوران بلوغ و در اواسط بزرگسالی بیشتر است.

جدید ترین مطالعات نشان می دهد که هر دو بیماری نیز بسیار رایج است، به طوری که تا 42 درصد از نوزادان و 50 درصد از بزرگسالان ممکن است در یک نقطه از شوره سر یا درماتیت سبورئیک رنج ببرند.

شوره سر و درماتیت سبورئیک میتواند ناشی ازعوامل مختلفی باشد که یکی ازآنها رژیم غذایی فاقد مواد مغذی است. برای حل این عارضه ها توصیه میشود علاوه بر مصرف مواد مغذی و رعایت رژیم غذایی سالم،حتما از یک مولتی ویتامین نیز استفاده نمایید.

کدام برند مولتی ویتامین موثرتر است؟

مولتی ویتامین های مینرال، مکمل هایی هستند که حاوی انواع ویتامین ها و مواد معدنی می باشند و همه افراد می توانند از آنها استفاده کنند؛ بنابراین به اکثر افراد توصیه میشود این نوع مولتی ویتامین را تهیه کنند.

سخن پایانی:

در این مقاله تلاش کردیم در ابتدا از این منظر موضوع را بررسی کنیم که نقش هر ویتامین در بدن چیست و کمبود هر ویتامین چه پیامد هایی به همراه دارد. سپس، از دیدگاه دیگری به کمبود ویتامین پرداختیم و به مشکلات قابل مشاهده در اثر کمبود ویتامین اشاره کردیم.

در صورتی که کمبود یک یا چند عدد از ویتامین های ذکر شده در بالا را در بدن خود احساس میکنید، توجه داشته باشد که ابتدا با پزشک خود مشورت نموده و سپس از ویتامین‌هایی استفاده کنید که برچسب شرکت‌های تولیدکننده مطمئن و معروف را دارند. به این ترتیب اطمینان خواهید داشت که محصول مربوطه، واقعا حاوی همان مواد و ترکیباتی است که روی برچسب آن ارائه شده است. سن، جنسیت و شرایط جسمی خود را همواره در نظر بگیرید و مولتی ویتامینی را انتخاب کنید که فرمول آن مخصوص شرایط شما باشد.