به کدام محله تهران «شغال آباد» می گفتند؟

به گزارش تهران رسانه ؛ در اواسط مرداد داغ تهران، سری به محله‌ای آرام، زیبا و خوش آب و هوا زدیم. محله‌ای با قدمتی در حدود سه دهه که خانه‌های ویلایی در آن به تدریج جایش را به مجتمع‌های مسکونی داده است. محله «جنت‌آباد شمالی» در شمال منطقه ۵ قرار گرفته و از شمال به بلوار سیمون بولیوار، خیابان اسحاقی و محله حصارک از جنوب به بزرگراه ایرانپارس (بزرگراه نیایش) از شرق به محله شهرک المهدی(عج) خیابان میلاد علامه طباطبایی و از غرب به بزرگراه شهید باکری محدود می‌شود. نخستین مهاجران از اوایل دهه ۶۰ در این محله ساکن شدند. اما سال ۶۹ را می‌توان نقطه عطفی از حیث مهاجرپذیری قلمداد کرد. تمام اقوام ایرانی در این محل ساکن هستند و درصد بالایی از ساکنان محله جنت‌آباد در شغل کارمندی فعالیت دارند. جمعیت محله بالغ بر ۴۰هزارنفر است و این محله دارای ۶۶خانواده شهید و ۱۵۰خانواده جانباز است.

خانه کلاه سبزها

علی پیری، عضو اصلی شورایاری محله جنت‌آباد شمالی که خود را پیر محله می‌داند، درباره تاریخچه محله جنت‌آباد شمالی می‌گوید: «حدود ۳۰ سال است در جنت‌آباد شمالی و در شهرک مبعث زندگی می‌کنم. این شهرک در سال ۶۱، به کارکنان لشکر۲۳ یا همان کلاه سبزها (تکاوران ارتش) واگذار شد. علت اینکه شهرک را مبعث نامیدند نیز این بود که آغاز ساختش با روز مبعث حضرت رسول همزمان بود. در آن زمان خیابان آسفالت نبود و نهایت آسفالت خیابان تا چهارباغ بود و بعد از آن مینی‌بوس نمی‌توانست‌ تردد کند. آن موقع زمین آنجا خاکی بود و حفاظت از امنیت شهرک را خود کارکنان ارتش بر عهده داشتند. در واقع تا پیش از تأسیس شهرک مبعث، اصولاً محله‌ای به نام جنت‌آباد شمالی وجود نداشت. با ساخت این شهرک بود که محله جنت‌آباد شمالی به تدریج شکل گرفت و مسکونی شد. ‌»

چرا جنت‌آباد؟

در اینکه چرا این محل به نام جنت‌آباد شناخته می‌شود روایت‌های مختلفی وجود دارد، اما عمدتاً نظر بر این است که به علت وفور آب و قرار گرفتن اراضی در کوهپایه (و احتمالاً حاصلخیزی زمین‌های محله) این محله به «جنت» یا بهشت نامگذاری شده است. جنت‌آباد کلا بر سه قسمت است. از شهید آبشناسان به بالا جنت‌آباد شمالی است. از شهید آبشناسان تا چهارباغ، جنت‌آباد مرکزی و پایین است آن هم جنت‌آباد جنوبی. این از نظر تقسیم‌بندی شهری است، اما خود اهالی تمام این سه بخش را به جنت‌آباد می‌شناسند و چندان توجهی به تقسیم‌بندی‌ها ندارند.

میلاد جانبازان

محمد تبریزیان، از اهالی قدیمی محله میلاد جنت‌آباد شمالی با آرامش حرف می‌زند. آرامشی که با حرف‌هایش درباره کمبودهای محل چندان تناسبی ندارد. می‌گوید: «من و خانواده‌ام ۲۲ سال است اینجا ساکن هستیم. از ویژگی‌های محله ما وجود مسجد جامع انصارالمهدی(عج) است؛ و البته حضور تعداد قابل توجهی از جانبازان عزیز. از همه اقوام در اینجا ساکن هستند. متأسفانه امکانات رفاهی در اینجا اندک است. معضل حمل‌ونقل و دسترسی به خیابان‌های اصلی، از جمله مشکلات محله است. همچنین نبودِ مدرسه و درمانگاه باعث ایجاد معضلات بزرگی برای ساکنان محله شده است. ‌»

آبادی محله

حسن آذرپاد، از ساکنان قدیمی شهرک مبعث جنت‌آباد شمالی از اهالی محله که سابقه حضور در جنگ تحمیلی و دفاع از کشور را هم دارد، پیرامون شکل‌گیری محله و نحوه ارائه خدمات شهری می‌گوید: «سال ۶۱ بود که از سوی سازمان اوقاف یکسری زمین در اختیار ما قرار گرفت. از چهارباغ به بالا اصلاً بافت شهری وجود نداشت. بعد از اینکه زمین‌ها واگذار شد و خانه‌ها تدریجا ساخته شد، ساماندهی تمام خدمات شهری را خود اعضای شهرک که همان کارکنان ارتش بودند، بر عهده گرفتند. به‌عنوان مثال راه‌اندازی خط مینی‌بوس از صادقیه به جنت‌آباد شمالی، یا ایجاد تعاونی مصرف که تا همین اواخر هم برقرار بود. من بیش از ۲۵ سال است که اینجا سکونت دارم. ‌» وی در ادامه نکات جالبی را درباره نام قدیمی محله، نخستین چاه آب و نخستین مدرسه مطرح می‌کند: «آن اوایل اینجا فقط بیابان بود. ابتدا به این محله «شغال‌آباد» می‌گفتند. آن‌قدر که اینجا شغال می‌آمد و می‌رفت. کم‌کم خطوط مینی‌بوس‌رانی راه‌اندازی شد. بعد دنبال آب رفتیم. از طریق واحد مهندسی ارتش در اینجا چاهی حفر شد. نخستین مدرسه به کمک خود مردم تأسیس شد. مدرسه مبعث نخستین مدرسه‌ای بود که در سال ۱۳۷۶ راه‌اندازی شد با چهار کلاس. بعد به تدریج که جمعیت زیادتر شد، کلاس‌ها نیز بیشتر شد. در نقشه‌هایی که از ابتدا برای اینجا طراحی شده، فضاهایی برای پارک و سایر اماکن تفریحی و فرهنگی در نظر گرفته شده است که الان صاحبان آن زمین‌ها علاقه‌مندند از آنها استفاده‌های تجاری داشته باشند. ‌» 

جنت‌آباد، تپه: نه آب، نه برق، نه جاده!

محمد مختاری، از ساکنان قدیمی شهرک مبعث جنت‌آباد شمالی مرد میانسال و خوشرویی است که ساخت‌وساز شهرک را دستاورد گلریزان‌های ارتش می‌داند. او می‌گوید: «در حال حاضر پیگیری امور آبرسانی محله بر عهده من است. جزو نخستین کسانی هستم که به این محله آمدم. در حدود ۲۶ سالی است که ساکن این محله هستم. جنت‌آباد شمالی قبل از تأسیس شهرک مبعث به‌صورت منطقه تپه‌ای بود. از اوایل جنگ تحمیلی بود که زمین‌های آن واگذار شد و حدود ۷۲۰ دستگاه آپارتمان در آن ساخته شد. آن موقع نه آب بود، نه برق و نه جاده‌ای. این شهرک توسط گلریزان‌های خود ارتش ساخته شد. همان زمان هم توسط واحد مهندسی ارتش دو چاه عمیق حفر و آبرسانی به محله ممکن شد. ‌» وی با افتخار درباره کیفیت آب منطقه می‌گوید: «آب منطقه بعد از حفر چاه آزمایش و معلوم شد یکی از بهترین آب‌ها در بین مناطق مختلف تهران است و تا همین الان هم کیفیتش را حفظ کرده است. ‌»

درباره جنت‌آباد شمالی

در بازدیدی که به همراه تنی چند از ساکنان قدیمی محله داشتیم، اطلاعات جالبی به دست آوردیم. شاید شنیدن این نکات خالی از لطف نباشد:
دو سال است که سفارت کره‌شمالی به جنت‌آباد شمالی منتقل شده است. قبلاً در یادگار امام در خیابان ارغوان قرار داشت. مردم محله رفتار دوستان‌های با کره‌ای‌ها دارند.
یکی از محاسن این منطقه، پایگاه پروازی پاراگلایدر است که علاقه‌مندان از تمام تهران برای پرواز به اینجا می‌آیند.
به گفته برخی ساکنان محل، جنت‌آباد شمالی روی گُسل زلزله قرار دارد.
یکی از ویژگی‌های محله، قرار گرفتن آن بر روی تپه است.
نخستین نانوایی محل در سال ۶۷ دایر شد.
یکی از ساختمان‌های تجاری اینجا را نظامیان تبدیل به تعاونی مصرف کردند. در گذشته تمام مایحتاج اهالی از همین‌جا تأمین می‌شد.
برخی از اهالی محله اعتقاد دارند یکی از بهترین آب و هواها و مناسب‌ترین نقشه‌کشی و طراحی شهری را جنت‌آباد دارد.
کمبود مراکز درمانی، یکی از معضلات منطقه جنت‌آباد شمالی است و به گفته اهالی قرار است به‌زودی بیمارستانی در محله ساخته شود.
تعداد کم پاسگاه‌های نیروی انتظامی کمی امنیت این محله را دچار اختلال کرده است.

منتشر شده در همشهری محله منطقه ۵ به تاریخ ۱۳۹۳/۰۵/۲۷*