از دستفروشی شبانه تا زیست مومنانه در تهران

به گزارش تهران رسانه ؛ در حالی که پیگیری‌های شورای پنجم تهران برای طرح زیست شبانه با چالش‌هایی روبرو بود، یکی از منتخبین شورای ششم، پیگیر طرحی به نام زیست مومنانه است.
طی چند سال اخیر که اصلاح طلبان به طور کامل و یک دست شورای شهر را در اختیار گرفتند، موضوعات زیادی از قبیل زیست شبانه، نامگذاری‌های معابر و قهر و دعوا و نازکشی اعضا در حین جلسه علنی حاشیه ساز بوده است.

این روز‌ها که شورای پنجم روز‌های پایانی خود را می‌گذراند، منتخبین شورای ششم هم به صورت یک دست اصولگرا، از لیست موسوم به ائتلاف نیرو‌های انقلاب اسلامی، در حال گرم کردن خود برای ورود به شورای شهر و کسب عنوان عضو شورای شهر تهران هستند.

طی چند روز گذشته سید احمد علوی از منتخبین دوره ششم شورای شهر تهران، در خصوص برنامه شورای ششم برای ساعات پایانی شب، مصاحبه‌ای با باشگاه خبرنگاران جوان انجام داد که بازتاب‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی پیدا کرد و کاربران با شوخی و خنده لقب صاحب نظریه «زیست مومنانه» را به او دادند.

او در مصاحبه خود ضمن پذیرش طرح زیست شبانه به عنوان یک نیاز عمومی در شهر تهران آن را ناقص عنوان و تاکید کرد: من کلیت طرح زیست شبانه را قبول دارم، ولی با عنوان زیست مومنانه می‌توانیم شب‌های تهران را روشن‌تر، شفاف‌تر و امن‌تر کنیم.

این ادبیات جدید واکنش بسیاری از کاربران، اعم از خارج نشین و معاند تا هموطنان دلسوز داخل نشین را برانگیخت. خارج نشین‌ها و معاندین طبق معمول شروع به تمسخر و دستکاری در محتوای مصاحبه کردند و در داخل هم عده‌ای در توئیتر با #زیست_مومنانه فضای شوخی و خنده به راه انداختند. عده‌ای هم منصفانه شروع به انتقاد کردند و گفتند، هیچ پدیده‌ای لزوما با اضافه کردن یک واژه اسلامی یا مومنانه تغییر ماهیت نمی‌یابد، چنانچه ماهیت بانکداری با تبدیل آن به بانکداری اسلامی تغییر نکرد.

در مجموع، زیست شبانه اگرچه ادبیات جدیدی است، اما پدیده‌ای قدیمی است. زیرا مروری بر گذشته نه چندان دور نشان می‌دهد، هیچگاه شهر‌های ما با آمدن شب سوت و کور نمی‌شدند و به اصطلاح در شب مردگی فرو نمی‌رفتند. زیرا که مردم بخشی از رفت و آمدها، مهمانی‌ها و خرید‌های خود را به شب موکول می‌کردند و از این خانه به آن خانه رفتن‌ها فضای شهر را پویا و در حال جریان نشان می‌داد.

طی سال‌های اخیر با تجاری سازی برخی بافت‌های مسکونی در مرکز شهر مانند بازار تهران، میل به سکونت در این مناطق کاهش یافته و به تدریج خالی از جمعیت مسکونی شده اند و لذا شاهدیم که با پایان یافتن ساعت کسب و کار به یک باره فضایی تاریک و پر از زباله‌های به جا مانده از کسب و کار‌های روزانه در آنجا شکل می‌گیرد و حضور معتادین برای جمع آوری زباله‌های قابل بازیافت و یا آتش زدن آن‌ها، بر رعب و وحشت این فضا‌ها می‌افزاید.

از سویی عده‌ای از دستفروشان هم وقتی دیدند، در این گونه فضا‌ها نه پلیس هست و نه نیروی شهرداری که کاری به کارشان داشته باشد، فرصت را غنیمت شمردند و با آوردن چرخ‌های فروش مواد غذایی در این اماکن تلاش کردند از این نمد کلاهی برای خود ببافند.

حضور فروشندگان لبو و باقالی در شب‌های سرد زمستان و روشن کردن چراغ زنبوری برای نشان دادن اجناسشان برای برخی رهگذران فضایی خاطره انگیز و جذاب ایجاد کرد و آنها را به سوی خود جذب کرد. کم کم فروشندگان مواد غذایی و ساندویچ و ون فود‌ها هم به این اماکن آمدند. با آمدن این گروه‌ها پای خانواد‌ها هم بیشتر به این مکانها باز شد و جذابیت این فضا برای معتادین از بین رفت و کم کم فضای تاریک و آلوده سابق به فضایی روشن و زنده که از هر طرف صدای خنده و شادی و بوی مواد غذایی داغ می‌آمد تغییر کرد.

در این اوضاع و احوال برخی افراد در شورای پنجم شهر تهران برای گسترش این فضا‌ها به منظور افزایش امنیت و مقابله با شب مردگی و تاریکی معابر، خواستار تجهیز و حمایت از این افراد شدند، تا هم امنیت بر قرار شود و هم با اجاره دادن خیابان‌های مرده شهرداری هم کسب درآمد کند. در این وضعیت بود که واژه زیست شبانه اختراع شد و بر سینه یک پدیده قدیمی نشست که فقط چند صباحی به خاطر گسترش فضا‌های شهری و تبدیل کاربری‌های مسکونی به تجاری خبری از آن نبود.

کش و قوس پیدا کردن آماده سازی طرح زیست شبانه و تکیه بر مدل‌های موفق تجربه شده در برخی کشور‌های غربی حساسیت برانگیز شد و این شائبه پیش آمد که هدف از این الگوگیری نه از حیث اقتصادی و امنیتی بلکه از حیث فرهنگی است.

در فضای شکل گرفته، احساسات فرهنگی و دینی برخی از افرد تحریک شد و عده‌ای هم با نگران سازی زنان از اینکه معلوم نیست شوهرشان شب‌ها کجا می‌رود و چه کار می‌کند، باعث تجمع چند زن در مقابل شورای شهر و شعار دادن در مخالفت با این طرح شدند.

همین وضع سبب شد، فرمانداری تهران طرح زیست شبانه را رد کند و شورای شهر که مصمم به تصویب این طرح بود، چند ماه بعد با نامی دیگر تحت عنوان شهر بیدار این مصوبه را نهایی کرد و فرمانداری تهران هم این بار سازش را به مخالفت ترجیح داد.

با توجه به چالشی بودن این طرح در شورای شهر، طی روزهای اخیر چند نفر از منتخبین شورای ششم شهر تهران نسبت به این طرح اظهار نظر کرده اند.

میثم مظفر گفته که فلسفه شب این نیست و احمد علوی هم گفته من کلیت طرح زیست شبانه را قبول دارم، ولی با عنوان زیست مومنانه می‌توانیم شب‌های تهران را روشن‌تر، شفاف‌تر و امن‌تر کنیم.