تجربه و پاکدستی از مهمترین صفات وکلای مردم

نظارت شورایی یکی از مهمترین راهکارهای نظارت بر مدیریت شهرها و مورد تاکید قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که در اصل یکصدم بطور واضح به آن اشاره شده است.

هرچند که تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا پس از انقلاب با وقفه‌ای بیست ساله همراه بوده ولی از سال ۷۹ همراه با شکل‌گیری اولین شوراهای اسلامی شهر و روستا تاکنون در کنار دستاوردهای خوب آن، بحث ناکارآمدی آن در نظارت دقیق بر شهرداری و عوامل اجرایی آن در مقاطعی از این ایام، همواره چرایی عدم توفیق آن در مواجهه با مشکلات کلان مختلف مدیریت شهری، ازجمله پیاده‌سازی مدیریت یکپارچه شهری و تحقق نظام درآمدهای پایدار شهرداری‌ها مطرح بوده که به تبع آن نیز توانمندی این نهاد حقوقی شایسته، مورد تشکیک کارشناسان و شهروندان قرار گرفته است.

اینکه چرا چنین ابهامی در رابطه با کارکرد شورای اسلامی شهر به‌وجود آمده است، خود نیازمند مجالی فراختر برای واکاوی بوده لذا می‌تواند در زمانی مناسب، مورد بررسی آسیب‌شناسانه قرار گیرد بنابراین برای جلوگیری از اطاله کلام سعی بر این است که ویژگی‌های شورای شهری که باعث ایجاد مدیریت شهری موثر و مناسب می‌شود، اختصارا بیان گردد با فرض اینکه شورای شهر جایگاهی شبیه به مجلس شورای اسلامی در قلمروی شهری دارد، می‌توان دو ویژگی نظارت بر شهرداری و قاعده‌گذاری در محیط شهری را برای آن برشمریم.

یعنی نظارت موثر و دائمی بر سازمان اجرایی شهرداری و تصویب قواعد در رابطه با مدیریت شایسته‌تر شهر، بگونه‌ای که باعث ارتقای کیفیت زندگی شهروندان در محیط شهرها گردد، در کنار این دو وظیفه شورای اسلامی شهر در کلانشهرها و به‌ویژه در تهران، موضوعات مغفول مانده متعددی نیز در پیش‌روی شوراها قرار گرفته است که هم منطق و هم اخلاق حکم میکند، برای آنها نیز برنامه‌ای برای پیگیری و حل وجود داشته باشد.

موضوعاتی مثل پیاده‌سازی مدیریت یکپارچه شهر و الزامات آن، استقرار نظام درآمدهای پایدار و موضوعات حاشیه‌نشینی و بافت فرسوده که البته بخش زیادی از این مشکلات از رهگذر مدیریت یکپارچه شهری نیز قابل حل خواهد بود، از این‌رو شورای شهر که فعالیتش توسط اعضای آن و در قالب کمیسیون‌های تخصصی آن شکل خواهد گرفت، چنانچه واقعا قصد کار و نه شعار و سیاسی‌کاری داشته باشد باید خود را ازطریق انتخاب اصلح‌ترین‌ها متصَف به گوهر دانش، تجربه، درایت، وجدان و پاکدستی نماید که صرفا درصورت شکل‌گیری چنین شورایی می‌توان به مدیریت شهری موثر و پاسخگو امیدوار بود.

چنانکه می‌دانیم قانونگذار اساسی که کارکرد شورای شهر را کاملاً غیرسیاسی دانسته و این نکته را نیز در اصل یکصدم موردتأکید قرار داده است، از این رو بسیار غیرمنطقی و غیرعقلانی خواهد بود که در چنین نهاد تخصصی، جای متخصصین واقعی، تنگ و فضای غالب آن سیاسی باشد.

شورای شهر موفق ضرورتاً باید تعداد متخصصین با دانش آن در اکثریت باشد تا از این‌طریق دانش و علم‌ورزی به درون شورا و کمیسیون‌های آن ورود و تأثیر نمایند، دانشی که می‌تواند از طریق سطح دانشگاه محل تحصیل، نوشته‌ها و نقطه نظرات اعضا مشخص گردد.

تجربه در مدیریت شهری و پاکدستیکه از مهمترین صفات وکلای و امانتداران مردم هست را نیز می‌توان با مراجعه به سوابق افراد در حوزه مدیریت شهری و بررسی شاخص‌های مختلف رفتاری مکشوف ساخت. البته پایبندی به وجدان و اخلاق که مصداق بروز آن‌را می‌توان در وفای به عهدی که اعضای شورا در زمان انتخابات با شهروندان می‌بندند، مشاهده نمود که ضرورتا برای بازسازی و افزایش اعتماد عمومی که هم باشد در انتخابات آتی باید مورد تأکید فراوان قرار گیرد.

با توجه به مطالب فوق، بدیهی است که شکل گیری شورای باکیفیت که بتواند زمینه ساز مدیریت شهری مترقی و پاسخگو باشد، نمی تواند بدون حضور کارشناسان باکیفیت و کاردان و پاکدست شکل بگیرد لذا شایسته است جریانات سیاسی و اجتماعی در زمان تهیه لیست‌های انتخاباتی خود برای شورای شهر کلانشهرها بویژه در تهران، با ملاحظه صادقانه کاستیهای شوراهای شهر در این پنج دوره(که کار چندان دشواری هم نیست) و باتوجه به ضرورت اجتناب از سیاسی‌کاری و لزوم نظارت تخصصی بر کار شهرداری و پیگیری مشکلات ریز و درشتی که وضعیت مدیریت شهری را بیش از هر زمان دیگری بغرنج نموده است، اقدام به انتخاب افراد متخصص، متعهد، دارای دانش با کیفیت و موردنیاز مدیریت شهری، صادق و پاکدست، نمایند که در غیر اینصورت باید منتظر برخی فرصت‌سوزی‌های گذشته و حتی بیشتر از آن، هدر رفتن منابع محدود شهرها و انباشته شدن مشکلات بزرگی مثل فقدان استقرار نظام درآمدهای پایدار و عدم مدیریت یکپارچه شهری، بر روی مشکلات گذشته، برای آیندگان باشیم.

سید هومان حسینی/ حقوقدان و کارشناس مدیریت شهری