آژير خطر تهرانی که آماده خطر نبود

به گزارش تهران رسانه ؛ نیمه شب با پخش آژیر خطر در غرب تهران ماجرا شروع شد. ماجرایی که هنوز یک علامت سوال بزرگ است از جنس علامت سوال‌های معمول ما که هر مسئولی پاسخی می‌دهد که نه با حرف آن دیگری سنخیتی دارد و نه با عقل و خرد سازگار است و بر خلاف اکثر کشورها به جای اینکه یک پاسخ صحیح و منطق‌مند از سوی سازمان یا ارگانی که نزدیک‌ترین ارتباط را با ماجرا دارد دریافت کند، پاسخ‌های ضد و نقیض متعددی از سوی مقام‌های مختلف دریافت خواهد کرد و «آژیر خطر نیمه‌شب گذشته» هم از همین دست بود.
پس از به صدا در آمدن آژیر شنیده‌های فراوانی در رسانه‌های رسمی و غیر رسمی در جریان بود که روایت‌های گوناگونی از موضوع داشت که از آن جمله حضور یک هواپیمای ناشناس در منطقه ممنوعه و همچنین حمله سایبری اسراییل بود.
اولین واکنش به این موضوع انکار کلی ماجرا بود و پس از آن رییس ستاد بحران علت آژیر را اختلال در سیستم آن به دلیل بارندگی و سازمان هواپیمایی نیز تغییر مسیر هواپیمای ترکیش ایر را بی ربط به صدای آژیر و به دلیل شرایط بد جوی دانست و در نهایت یک مقام آگاه سپاه پاسداران در گفتگو با تسنیم هرگونه ارتباط صدای آژیر با تهدیدات هوایی منجر به فعال شدن سیستم پدافند کشور را رد کرد.
اینکه در نهایت مجموع این پاسخ‌ها نه تنها نتوانسته است ابهامات را بر طرف کند بلکه آنها را پر رنگ‌تر نیز کرده است یک سوی ماجراست اما سوی دیگر ماجرا این است که اگر هیچ کدام از این تکذیب‌ها رخ نمی‌داد و صدای آژیر خطر واقعا به عنوان آژیر خطر و برای آگاه ساختن شهروندان شهر و یا آن منطقه به کار رفته بود واکنش شهروندان چگونه بود یا چگونه باید بود؟
این صدا برای آنهایی که زمان جنگ ایران و عراق را به خاطر دارند صدای آشنایی است. آژیر قرمزی که حکایت از حمله هوایی عراق داشت و همراه با آن صدایی با این مضمون پخش می‌شد که « توجه! توجه! علامتی که هم‌اکنون می‌شنوید اعلام خطر یا وضعیت قرمز است و معنی و مفهوم آن این است که حمله هوایی انجام خواهد شد. محل کار خود را ترک و به پناهگاه بروید» و مردم می‌دانستند که باید به سرعت به پناهگاهی که عموما در زیر زمین خانه‌هایشان قرار داشت بروند و تا زمان شنیدن آژیر سفید و اعلام وضعیت سفید منتظر بمانند.
آژیر قرمز صدایی است که در زمان خطراتی چون سیل و زلزله و خصوصاً در زمان جنگ و بروز حمله هوایی از رادیو، تلویزیون یا بلندگوهای نصب شده در اماکن عمومی پخش می‌شود.
در اینجا اولین سوالی که پیش می‌آید این است که آیا تمام مناطق کشور به بلندگوی آژیر قرمز مجهزند و آیا در زمان‌های ضروری مانند سیل و زلزله و... آژیر قرمز به صدا در‌می‌آید؟
تجربه موجود شهروندان این گزاره را رد می‌کند و در طی سالیان گذشته هرگز این‌طور نبوده که به محض بروز زلزله یا خطرات از این دست از میدان‌های شهر صدای آژیری بیاید که معنی و مفهوم آن هشدار به شهروندان جهت تخلیه منازل و محل کارشان و پناه بردن به مکانی امن باشد.
سوال بعد اینجاست که بر فرض وجود صحیح و کامل آژیر قرمز، مردم دقیقا پس از شنیدن این آژیر چه می‌کنند یا چه باید کنند؟
در زمان جنگ مردم می‌دانستند که پس از شنیدن صدای آژیر باید محل زندگی یا کار خود را ترک کرده و به پناهگاه بروند اما در حال حاضر پس از شنیدن این صدا به کجا باید پناه برد؟
ممکن است پاسخ برخی به این سوال این باشد: سوله‌های مدیریت بحران و در این صورت سوال بعدی این است که چقدرسوله‌های مدیریت بحران آماده پذیرش شهروندانند؟ چقدر شهروندان از وجود این سوله‌ها و آدرس دقیقشان آگاهند و اصلا ظرفیت این سوله‌ها چقدر با نیاز جامعه هم‌سنگ است؟
پاسخ بسیاری از این سوالات به جای اینکه ما را به نتیجه نزدیک کند، از مسیر دورترمان می‌کند و در نهایت تقریبا به این نتیجه می‌رسیم که مامن واقعا کافی و مناسبی جهت پناه بردن در زمان‌های بحران وجود ندارد اما اگر حتی فرض را بر وجود آن بگذاریم، چقدر برای مواجهه با آژیر خطر یا آژیر قرمز آموزش دیده‌ایم و به عنوان یک شهروند در هنگام وقوع بحران به غیر از پرداختن به رسالت شهروند خبرنگاری به وسیله دوربین موبایلمان چه کاری بلدیم انجام دهیم و چطور خود و اطرافیانمان را از بحران می‌رهانیم؟
همه اینها تلنگرهایی است که حاصل صدای آژیر دیشب منهای پاسخ‌های ناکافی مسئولین است و بد نیست که فکر کنیم به اینکه اگر دفعه بعد خطر آژیر خطر به هر دلیلی از سرمان نگذشت چه کار می‌کنیم؟