غفلت از وضعیت اصناف در پسا کرونا

به گزارش تهران رسانه ؛ کرونا سرتا سر دنیا را تحت تاثیر قرار داده و کشور ما هم از این دایره مستثنی نیست، در این بین معاش مردم بیش از هر چیزی تحت تاثیر این مهمان ناخوانده قرار گرفته است. با الزام بر خانه نشینی و قرنطینه خانگی بخش زیادی از کسب و کارها تعطیل شده و اصناف زیادی در این بین متضرر شده اند. کارشناسان بر این باورند که بازگشایی دوباره اصناف برابر است با شیوع موج جدیدی کرونا و مرگ و میر بیشتر، اما دولتیها همچنان اصرار بر بازگشایی مجدد اصناف کم خطر دارند و اصلا مشخص نیست که آیا برنامه ریزی درستی در این خصوص صورت گرفته است یا خیر.
برای بررسی بیشتر این موضوع و تاثیر کرونا ویروس بر اصناف کشور، گفتگوی روزنامه آفتاب یزد با علی فاضلی عضو هیئت رئیسه اتاق اصناف تهران و رئیس سابق اتاق اصناف ایران را میخوانیم.

در حال حاضر که جامعه با حضور نا بهنگام کرونا درگیر است، اصناف در این شرایط با چه مشکلاتی رو به رو هستند؟
من فکر نمی‌کنم که حالا تنها بحث اصناف در میان باشد، همه بنگاه‌های اقتصادی بدون استثناء دچار ضرر و زیان شده اند. مشکلات را بدون کم و زیاد اگر بخواهیم بگوییم همه مردم با آن رو به رو هستند؛ اما صاحبان حرفه‌ها از دو جهت دچار آسیب شده اند، اول اینکه تقریبا همه مشاغل به جز چند دسته تعطیل هستند؛ یعنی از 1900 رسته صنفی در کشور شاید چیزی در حدود 56 رسته در حال کار و فعالیت هستند و ما بقی همه تعطیلند. این‌ها مشکلات فراوانی دارند برای مثال طرف مکانش استیجاری است، وقتی کار نمی‌کند از کجا باید در آمد کسب کند که بتواند اجاره را بپردازد؟ کارگرانش را چگونه باید تامین کند؟ در بحث بیمه برای بیمه کارگران چه کاری باید انجام دهد؟ در مباحث مالیاتی باید چه کار کند؟ از این دست مشکلات فراوان است، اشکال ما تنها اینجا نیست، حالا کرونا به عنوان یک عامل در یک بازه زمانی می‌آید و می‌رود، این اشکالات در حوزه بازار و کسب و کار تقریبا 2 یا 3 سال است که یقه بنگاه‌ها را گرفته و کمتر به آن توجه شده و حالا کرونا مزید بر علت شده است. مسائل و مصائب را کسی نیست که نداند، بعضی از دوستان می‌گویند که یقینا سلامت مردم مقدم است بر مسائل اقتصادی، یقینا همین گونه است. چه کسی می‌تواند این موضوع را رد کند؟ همه این موضوع را قبول دارند که سلامت مردم باید در الویت قرار بگیرد اما همین مردمی‌که درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم آیا خودشان سلامت خودشان را درک نمی‌کنند و نمی‌فهمند؟ من اصلا این را قبول ندارم، مردم قطعا بیشتر از من و شما یا هر مسئول دیگری برای سلامتیشان ارزش قائل هستند و خودشان نسبت به دیگران برای خودشان دلسوز تر هستند اما منابع در آمدی آن‌ها تقریبا خشکیده است چرا که این افراد حقوق بگیر نیستند، آن‌ها تقریبا روزانه کار می‌کنند تا شب‌ها ارتزاق کنند به همین دلیل هم دل به دریا می‌زنند و خطر سلامتی را به جان می‌خرند و به وسط میدان می‌آیند تا کار کنند. باید برای این‌ها فکری کنیم. فضا می‌طلبد که مجموعه دست اندر کاران کشور به خصوص دولت و مجلس محترم با صاحبان حرفه‌ها و بخش اقتصاد غیر دولتی تعامل بیشتر و بهتری داشته باشند. من فضا را این گونه نمی‌بینم. اگر این تعامل کامل باشد یقینا می‌شود هم در بحث ایجاد سلامت در جامعه قدم مثبت تری برداشت و هم در ایجاد فضای کار. نمی‌گویم امروز می‌توانیم همه بازار‌های کشور را یک جا باز کنیم اما باید تمهیدات لازم اندیشیده شود. کل جهان درگیر این مسائل و مصائب هستند. بعضی از کشور‌ها کل شهرها را بسته اند و تقریبا حکومت نظامی‌بر قرار کرده اند ما هنوز به آن جا نرسیده ایم اما می‌توان با تعامل به نوعی این مشکلات را رفع کنیم.

اتاق اصناف کجای تصمیم گیری‌های ستاد مقابله با کرونا قرار گرفته است؟ آیا نظرات شما به عنوان نظرات کارشناسی برای بازگشایی دوباره اصناف به کار گرفته می‌شود؟
یک اشکال عمده کار همین جاست، ما اتاق اصناف شهر تهران هستیم . یقینا محوریت کار باید با اتاق اصناف ایران باشد، باید گله کرد از عزیزان در مراجع سیاست گذاری و تصمیم سازی که چرا اتاق اصناف ایران که مدیریت 3 میلیون بنگاه صنفی را در کشور بر عهده دارد در ستاد مقابله با کرونای کشور عضویت ندارد و از نظرات کارشناسانه آن به صورت مستقیم استفاده نمی‌شود. در حال حاضر به صورت غیر مستقیم در سطوح پائین تر با این اتاق مشورت می‌شود اما در سطوح بالا که تصمیم سازی انجام می‌گیرد متاسفانه اتاق اصناف ایران عضویت ندارد. این یک ایراد است و این ایراد حتما باید رفع شود. به همین جهت مجموعه تصمیم سازی‌ها در موارد اقتصادی در ستاد مقابله با کرونا خیلی واقعی است. الان دوستان مطرح می‌کنند که شغل‌های کم خطر از روز شنبه باز گشایی شوند، خب نوع فعالیت دوباره آن‌ها را من به عنوان یک کارشناس صنفی اصلا نمی‌پسندم چون به این شکل قابلیت اجرایی ندارد. می‌گویند صاحبان حرفه‌ها بیایند در سایت ثبت نام کنند و بپذیرند که اگر کارگر آن‌ها در محیط کار دچار مشکل شد و عارضه ای پیش آمد همه خسارت را بپردازند. این اصلا قابل قبول نیست، با کدام نگاه چنین مسئله ای را مطرح می‌کنند؟ کارگر در روز نهایتا 8 ساعت در محیط کارش فعالیت می‌کند و مابقی آن را در بیرون از محیط کار است و ممکن است در خیابان یا هر جای دیگر آلوده شود! به صاحبان حرفه گفته می‌شود که در صورت بروز چنین حادثه و فوت کارگر باید دیه را بپردازند این اصلا شدنی نیست. با چنین روندی بنگاه‌ها را می‌ترسانند، این چه وحشتی است که ایجاد کرده اند؟ این سیاست‌ها، سیاست‌های جامع و کاملی نیست. از طرف دیگر برای بازگشایی بعضی از صنوف بعضی از رسته‌ها مکمل می‌خواهند و بدون مکمل نمی‌توانند فعال باشند. درست است که می‌گویند الویت با تولیدی‌هاست و می‌توانند ثبت نام کنند و از شنبه باز گشایی انجام دهند اما این بنگاه‌ها یقینا احتیاج دارند که بعضی از رسته‌های دیگر در کنارشان باشند؛ برای مثال رسته‌های فنی بخشی که بیشتر در حوزه ساختمان فعالیت می‌کنند مثل در و پنجره سازان را اگر در نظر بگیریم و بگوئیم که صاحبان حرفه همه فرآیند را طی کرده اند و باز شده اند، اگر ابراز فروش‌ها باز نباشند این‌ها چگونه می‌خواهند کار کنند؟ قطعات اتصالاتشان را از کجا می‌خواهند تهیه کنند؟ این چه سیاستی است؟ این‌ها لازم و ملزوم هم هستند، این‌ها گرفتاری‌هایی است که متاسفانه کمتر به آن پرداخته شده است. وقتی از مجموعه 3 میلیون بنگاه کسی در سیاست گذاری‌ها نیست که این موارد را ذکر کند مسلما به تصمیم‌های غلطی خواهند رسید. الان می‌گویند کوچه و خیابان را می‌توانیم مدیریت و بازگشایی کنیم اما اماکن مسقف را نمی‌توانیم باز گشایی کنیم، یعنی بازار‌ها، پاساژها و مراکز بورس نمی‌توانند باز گشایی کنند. بیش از 40 درصد از مجموعه بنگاه‌های ما در بورس، اجاره نشین هستند، اجاره این‌ها باید از کجا تامین شود؟ وقتی می‌گویید برای سلامت جامعه باید این اماکن بسته باشند باید فکری هم برای اجاره این اماکن کنید. اصلا اصناف به دنبال این نیستند که از دولت صدقه بگیرد، بلکه به دنبال این هستند که با توجه به شرایط جاری همه مسائل را در نظر بگیرند و دولت با اصناف تعامل داشته باشد نه اینکه پولی بپردازند. اصناف در برج 12 اصلا کار نکردند، در برج ی1 سال جاری نیز اصلا کار نکردند و قطعا در برج 2 هم کار نخواهند کرد. اما گفته می‌شود که باید حق بیمه کارگران را بپردازید خب اصناف از کجا باید بیاورند که هم اجاره بپردازند هم بیمه کارگران را بپردازند و هم مالیات‌ها را پرداخت کنند؟ دولت باید شرایط را فراهم می‌کرد و تا نیمه اول سال فضا را آماده می‌کرد تا پرداختی‌های اصناف از نیمه دوم سال انجام شود. در شوراهای سیاست گذاری کمتر به این موارد توجه شده است. باور ما بر این است که باید دولت را کمک کرد اما ظاهرا دولت کمک نمیخواهد و دست رد به سینه مردم می‌زند. اتاق اصناف مردمی‌ترین نهاد اقتصادی کشور است چرا که 3 میلیون بنگاه در این مجموعه کار می‌کنند که نقطه اتصال حاکمیت با مردم هستند؛ به جای اینکه دولت از این‌ها استفاده کند متاسفانه دست رد به سینه آن‌ها زد. این‌ها اشکالاتی است که در مجموعه تصمیم گیری و سیاست گذاری وجود دارد البته این مشکلات مربوط به حالا نیست، از گذشته وجود داشته و حالا هم هست. حتی در تصویب قوانین هم این بخش را نادیده گرفته اند، حتی قوانین مرتبط با همین حوزه! قانون نظام صنفی یک قانون غیر کار آمد است، سالیان سال ما این را فریاد زدیم اما کمتر به آن توجه شد. این ایرادات اگر رفع شود به نفع دولت و مجموعه تصمیم سازان و سیاست گذاران نظام است.

گفته می‌شود که اگر از روز شنبه اصناف شروع به کار کنند با موج جدیدی از شیوع کرونا مواجه خواهیم شد، شما به عنوان اتاق اصناف تهران آیا راه حلی در رابطه با باز گشایی دوباره بدون بروز چنین عوارضی در نظر دارید؟
هم نمایندگان ما در محضر استاندار محترم و مسئولین استانی در جلسات و هم ما طی نامه‌های مکتوب راه حل‌هایمان را ارائه داده ایم. مشکل این جاست که ما وقتی در ستاد مبارزه با کرونا حضور نداریم نمیدانیم چه تصمیم سازی‌هایی اتفاق می‌افتد از طرف دیگر من اشرافی بر مسائل پزشکی ندارم که بخواهم در رابطه با این مسئله اظهار نظر کنم اما به صورت عادی همه این را می‌فهمیم که بدون ایجاد تمهیدات لازم بازگشایی سم مهلک است. این موضوع تنها مربوط به اصناف نیست برای مثال مترو و حمل و نقل عمومی‌یکی از مشکلات این روزهای ما است. اگر حمل و نقل عمومی‌را حذف کنیم عارضه ای که امروز در سطح شهر تهران با آن رو به رو هستیم به وجود می‌آید که یک جای پارک در سطح شهر پیدا نمی‌شود حالا این در شرایطی است که هنوز خیلی از اصناف شروع به کار نکرده اند؛ حالا در نظر بگیرید از روز شنبه با چنین روالی چه باید کرد! این بار ترافیکی عظیم را چگونه می‌خواهند کنترل کنند؟ آیا این‌ها ناقل ویروس نیستند؟ وسایل حمل و نقل عمومی‌به نوعی در حال حذف شدن است و دلیل آن هم این است که با خلاء قدرت مدیریت در این حوزه مواجه هستیم و نمی‌توانیم فاصله گذاری‌های اجتماعی را در آن‌ها رعایت کنیم. شنبه چه اتفاقی خواهد افتاد؟ من هنوز آماری ندارم که چه تعداد از بنگاه‌های صنفی کشور در این طرح وارد شده، ثبت نام کرده و بازگشایی می‌شوند. تا حالا هیچ آماری از آن‌ها به ما داده نشده است. بعضی از بنگاه‌ها تصمیم به بازگشایی ندارند. ما باید تعداد بنگاه‌هایی که می‌خواهند باز گشایی کنند را بدانیم و بعد تصمیم گیری کنیم.

پیشنهاد ثبت نام واحد‌های صنفی در سامانه وزارت بهداشت چه ضرورتی داشت وقتی واحد‌های صنفی از وزارت صمت پروانه کسب دارند؟
این ثبت نام در واقع تعهد است ؛ بنگاه را متعهد می‌کنند که در شرایط بروز هر گونه اتفاق باید خسارت آن را بپردازند، معلوم است در چنین شرایطی بنگاه سر باز می‌زند و بازگشایی نمی‌کند و بعد از آن هم یقینا بعضی از کار‌ها به خارج از محدوده اصناف کشیده می‌شود. امروز باید وزارت بهداشت حداقل به اتاق اصناف اعلام می‌کرد چند واحد صنفی ثبت نام کرده اند و بازگشایی می‌شوند چون هر کسی در این سایت ثبت نام نکند و مجوز بازگشایی را اخذ نکند اماکن مکلف است بر اساس مصوبه شورای عالی کرونا آن واحد صنفی را ببندد؛ وقتی آماری نداریم نمی‌توانیم تصمیم بگیریم؛ اتاق همین الان تکلیف خودش را نمی‌داند که چه باید بکند. این دوگانگی در سیاست گذاری خیلی آزار دهنده است.

پیش بینی شما از وضعیت اصناف در پسا کرونا چگونه است؟
نمیشود خیلی با قاطعیت الان اظهار نظر کرد، اما نه تنها واحد‌های صنفی بلکه کل اقتصاد کشور باید برای پسا کرونا طرح و برنامه داشته باشد، من کمتر شنیده ام که به این موضوع پرداخته شود. یقینا بخشی از اصناف که عرضه کننده کالا و خدمات هستند شاید خیلی احتیاج به برنامه ریزی نداشته باشند. چون این‌ها کالای تولید شده را از واحد‌های گوناگون میگیرند و با درصد معین به دست مصرف کننده می‌رسانند اما سایر بخش‌ها یقینا نیاز به برنامه ریزی دارند به خصوص بنگاه‌های تولیدی. قرار است امسال با شعاری که مقام معظم رهبری اعلام فرمودند، یعنی حرکت در مسیر جهش تولید یقینا نیازمند الزامات لازم است اما کجا باید این الزامات در نظر گرفته شود؟ مجلس محترم تا همین چند روز پیش تعطیل بود و تازه شروع به کار کرده است، تا تغییر تحول صورت بگیرد زمان می‌برد، این در حالی است که طرح و برنامه باید از طرف مجلس بیرون بیاید و مجلس باید کمک حال باشد اما من این را نمی‌بینم. در کمیسیون‌ها و کمیته‌های تخصصی دولت هم من هنوز ندیده ام که طرح و برنامه ای در این خصوص مطرح شود. یقینا اتاق‌های اصناف هم باید از همین امروز به این فکر باشند که برای پسا کرونا چه میخواهند بکنند. ما همیشه صبحت که میکنیم از موضع اپوزوسیون است اما این غلط است. یقینا ما هم باید طرح و پیشنهاد داشته باشیم حتی اگر دولت نپذیرد. همین حالا ما در مسئله مباحث مالیاتی به دولت پیشنهاد دادیم اما نپذیرفت و زیر بار نرفت. من با دولت نمی‌جنگم، طرح و برنامه را می‌دهیم اگر نپذیرفت نهایت این است که زورم به خودم برسد و بگویم مردم، من به عنوان نماینده شما این کارها را کردم اما به جمع بندی نرسیدم و حالا من میروم. این ته مطلب است اما اینکه دولت چه فکری باید بکند را من نمی‌دانم. ما به عنوان اتاق اصناف یقینا باید به دنبال طرح و برنامه برویم. این طرح‌ها هم باید به صورت علمی‌مطرح کنیم . بحث اشتغال در سال جاری یکی از جدی ترین مسائل ما است. الان با توجه به اتفاقاتی که پیش آمد نیروهای بیکار افزایش یافته است چرا که خیلی از بنگاه‌ها نیروهای قراردادی خود را اخراج کرده اند و آن‌ها بیکار شده اند. بنگاه‌ها همین نیروهای غیر قرار دادی هم الان نمی‌توانند اداره کنند و این خیلی بد است. دیروز به عنوان اتحادیه، یکی از اعضای صنفی که 23 تا نیروی کار دارد با من تماس گرفته است ، می‌گوید من رفته ام به شعبه بیمه و می‌گویم الان پول ندارم که بخواهم حق بیمه کارگر را بپردازم، حد اقل تقسیط کنید، به او گفته اند ما تقسیط نمی‌کنیم اگر نمی‌توانید بپردازید بروید نیروهایتان را اخراج کنید! این خیلی بد است که ما به به عنوان نیروی تصمیم ساز و تصمیم گیر یا مجری قوانین در کشور هوای بنگاه‌هایمان را که ایجاد اشتغال و امنیت می‌کنند نداشته باشیم. این اشکالات عمده ای است که وجود دارد اما ما باید برای پسا کرونا طرح داشته باشیم و آسیب‌های الان را خصوصا در حوزه تولید و خدمات بررسی کنیم و طرح ارائه دهیم. در حوزه خدمات حتی بیشتر از سایر حوزه‌ها باید آسیب شناسی صورت بگیرد و طرح داده شود چرا که میزان اشتغال ما در آن بخش بیشتر است به همین دلیل نباید از آن چشم پوشی کنیم.

کمی‌در رابطه با اقدامات بسیج اصناف و همکاری آن با شما توضیح دهید؟
اگر به صورت جامع توضیح بدهیم در همه نهاد‌ها بسیج به صورت یک نیروی کار آمد بوده است، بسیج در همه عرصه‌ها حضور پر رنگی داشته است. بسیج اصناف هم خارج از مجموعه بسیج کار نمی‌کند. یکی از مجموعه‌های بسیج، بسیج اصناف است هر جایی که ما کار داشتیم بسیج اصناف حاضر بود. در جریان زلزله، سیل، جریان‌های دفاعی و حتی اقتصادی همیشه بسیج اصناف پر رنگ عمل کرده است. الان هم در ایجاد امکانات همیشه یک قدم جلوتر از اتاق‌های اصناف حرکت می‌کند. در تامین اقلام بهداشتی برای بنگاه‌ها اگر نگوئیم بسیج حماسه آفرید می‌توانیم بگوئیم عالی کار کرد. نوع تعامل بسیج و مجموعه اصناف الزام و ملزوم است. همه کسانی که در آن کار می‌کنند هم صنفی هستند. ممکن است یک نفر در لباس بسیج بخواهد سوء استفاده کند، نباید آن را به پای بسیج بگذاریم. بسیج تمام قد در تمام حوزه‌ها حضور داشته و در حال فعالیت است. الان هم فعالیتش فوق العاده است هیچ وقت هم خودنمایی نمی‌کنند چون احتیاجی به این حرف‌ها ندارند. من به عنوان یک فرد صنفی از این فعالیت بسیج تقدیر می‌کنم و تعامل بسیار خوبی هم بین این مجموعه وجود دارد.